ai – harmonizowanie, łączenie, jednoczenie
ai-hanmi – układ, w którym ćwiczący stoją w tej samej pozycji
aiki – harmonia umysłu, ducha i ciała
aiki-jutsu – starożytna technika walki oparta na koordynacji obrony z atakiem
aiki-taiso – podstawowe ćwiczenia w aikido (rozgrzewka, ćwiczenia wprowadzające)
arigato – dziękuję
ashi – stopa, noga
ashi-sabaki – przemieszczanie się na stopach (ayumi-ashi, okuri-ashi, tsugi-ashi); por. tai-sabaki
atemi – uderzenia we wrażliwe miejsca ciała (mają na celu rozproszenie uwagi przeciwnika)
ayumi-ashi – krok przestawny
ai-hanmi – układ, w którym ćwiczący stoją w tej samej pozycji
aiki – harmonia umysłu, ducha i ciała
aiki-jutsu – starożytna technika walki oparta na koordynacji obrony z atakiem
aiki-taiso – podstawowe ćwiczenia w aikido (rozgrzewka, ćwiczenia wprowadzające)
arigato – dziękuję
ashi – stopa, noga
ashi-sabaki – przemieszczanie się na stopach (ayumi-ashi, okuri-ashi, tsugi-ashi); por. tai-sabaki
atemi – uderzenia we wrażliwe miejsca ciała (mają na celu rozproszenie uwagi przeciwnika)
ayumi-ashi – krok przestawny
barai – zgarnięcie
bo – długi kij
bojutsu – technika posługiwania sie długim kijem
bokken – drewniana imitacja miecza japońskiego stosowana do ćwiczeń
bokuto – drewniany miecz
bu – silny, waleczny, odważny (dotyczący spraw wojennych)
budo – określenie japońskich sztuk walki, które rozwinęły się ze sztuk wojennych; np. judo, kendo
bujutsu – sztuki wojenne
bushi – wojownik, samuraj
bushido – honorowy kodeks samuraja
bo – długi kij
bojutsu – technika posługiwania sie długim kijem
bokken – drewniana imitacja miecza japońskiego stosowana do ćwiczeń
bokuto – drewniany miecz
bu – silny, waleczny, odważny (dotyczący spraw wojennych)
budo – określenie japońskich sztuk walki, które rozwinęły się ze sztuk wojennych; np. judo, kendo
bujutsu – sztuki wojenne
bushi – wojownik, samuraj
bushido – honorowy kodeks samuraja
chika ma – najkrótszy dystans ( twarzą w twarz )
chu – środek
chudan – poziom środkowy (od pasa do barków; zwykle dotyczy określenia wysokości ataku)
chu – środek
chudan – poziom środkowy (od pasa do barków; zwykle dotyczy określenia wysokości ataku)
dan – poziom, stopień mistrzowski
do – droga, metoda, sposób wewnętrznego doskonalenia się
dogi – ubiór ćwiczebny (do: droga, gi: ubranie)
dojo – miejsce drogi; miejsce, w którym trenuje się sztuki walki
domo – bardzo
domo arigato – dziękuję bardzo
domo arigato gozaimas’ta – dziękuję bardzo za trening
doshu – mistrz drogi, tytuł lidera aikido (zgodnie z tradycją japońską jest to tytuł dziedziczony)
dori – uchwycenie
do – droga, metoda, sposób wewnętrznego doskonalenia się
dogi – ubiór ćwiczebny (do: droga, gi: ubranie)
dojo – miejsce drogi; miejsce, w którym trenuje się sztuki walki
domo – bardzo
domo arigato – dziękuję bardzo
domo arigato gozaimas’ta – dziękuję bardzo za trening
doshu – mistrz drogi, tytuł lidera aikido (zgodnie z tradycją japońską jest to tytuł dziedziczony)
dori – uchwycenie
eri – kołnierz
eri-tori – atak polegający na uchwyceniu kołnierza partnera
eri-tori – atak polegający na uchwyceniu kołnierza partnera
funakogi-undo – ruch wiosłowania (ćwiczenie służące do poprawienia pracy bioder; wypracowania mocnej, stabilnej postawy i koordynacji oddychania z pracą ciała)
furi – kołysanie, ruch wahadłowy
furitama – stabilizacja ki, ćwiczenia koncentracji
futari dori – dwóch atakujących chwyta w jednym czasie
furi – kołysanie, ruch wahadłowy
furitama – stabilizacja ki, ćwiczenia koncentracji
futari dori – dwóch atakujących chwyta w jednym czasie
gaku – tradycyjny element wystroju dojo; japońska kaligrafia z nazwą szkoły, mottem lub myślą filozoficzną, zawieszana na ścianie (kamiza) w centralnym miejscu dojo, naprzeciwko miejsca honorowego
garami – dźwignia na zgiętą rękę
gasho – gest połączenia rąk przy pozdrowieniu (używany zwłaszcza podczas ćwiczeń medytacyjnych)
gedan – poziom niski, od pasa w dół
geiko – trening, ćwiczenie
geri – kopnięcie
gi – ubranie, strój
go – pięć
gokyo – piąta forma podstawowych technik unieruchomień
goshi – biodra gyaku – odwrotny, przeciwny
gyaku-hanmi – układ, w którym ćwiczący stoją w odwrotnych pozycjach
garami – dźwignia na zgiętą rękę
gasho – gest połączenia rąk przy pozdrowieniu (używany zwłaszcza podczas ćwiczeń medytacyjnych)
gedan – poziom niski, od pasa w dół
geiko – trening, ćwiczenie
geri – kopnięcie
gi – ubranie, strój
go – pięć
gokyo – piąta forma podstawowych technik unieruchomień
goshi – biodra gyaku – odwrotny, przeciwny
gyaku-hanmi – układ, w którym ćwiczący stoją w odwrotnych pozycjach
hachi – osiem
hai – tak
hajime – zaczynać
hakama – tradycyjne spodnie samurajów, noszone przez mistrzów aikido
hanmi – postawa, pozycja
hanmi-handachi – układ, w którym broniący się siedzi, a atakujący stoi
happo – osiem kierunków
hara – brzuch, centrum
haragei – sztuka rozwijania hara
hidari – lewy
hidari-kamae – postawa, w której lewa noga wysunięta jest do przodu
hiji – łokieć
hiji-tori – trzymanie za łokcie lub za rękawy w okolicach łokci
hombu-dojo – główna kwatera, centrum treningowe w Tokio
hai – tak
hajime – zaczynać
hakama – tradycyjne spodnie samurajów, noszone przez mistrzów aikido
hanmi – postawa, pozycja
hanmi-handachi – układ, w którym broniący się siedzi, a atakujący stoi
happo – osiem kierunków
hara – brzuch, centrum
haragei – sztuka rozwijania hara
hidari – lewy
hidari-kamae – postawa, w której lewa noga wysunięta jest do przodu
hiji – łokieć
hiji-tori – trzymanie za łokcie lub za rękawy w okolicach łokci
hombu-dojo – główna kwatera, centrum treningowe w Tokio
iaido – japońska sztuka walki mieczem (dobywania miecza)
ich – jeden
iie – nie
ikkyo – pierwsza forma z podstawowych technik unieruchomień
irimi – ruch do przodu, wejście w partnera
irimi nage – rzut, w którym wykorzystuje się wejście irimi (tzw. dwudziestoletnia technika)
ich – jeden
iie – nie
ikkyo – pierwsza forma z podstawowych technik unieruchomień
irimi – ruch do przodu, wejście w partnera
irimi nage – rzut, w którym wykorzystuje się wejście irimi (tzw. dwudziestoletnia technika)
jiu – dziesięć
jiu-waza – tori wykonuje dowolne techniki
jo – drewniany kij
jo-dori – techniki obrony przed atakiem jo
jodan – poziom wysoki (powyżej barków)
joseki – południowa ściana dojo; miejsce o szczególnym znaczeniu
ju – zasada miękkości i nieoporowania
judo – „droga miękkości”; sztuka, stworzona przez Jigoro Kano (1860-1938) na bazie technik jujutsu, będąca obecnie dyscyplną olimpijską
juji-garami – rzut przez skrzyżowanie rąk
jiu-waza – tori wykonuje dowolne techniki
jo – drewniany kij
jo-dori – techniki obrony przed atakiem jo
jodan – poziom wysoki (powyżej barków)
joseki – południowa ściana dojo; miejsce o szczególnym znaczeniu
ju – zasada miękkości i nieoporowania
judo – „droga miękkości”; sztuka, stworzona przez Jigoro Kano (1860-1938) na bazie technik jujutsu, będąca obecnie dyscyplną olimpijską
juji-garami – rzut przez skrzyżowanie rąk
kai – organizacja
kaiten – okrągły
kaiten-nage – rzut obrotowy
kakari-geiko – forma treningu, kiedy tori jest atakowany przez kilku uke, nadchodzących kolejno z jednego kierunku
kamae – postawa
kamiza – miejsce honorowe, z którego się naucza (zasiada tu nauczyciel na początku i na końcu treningu); ściana wschodnia dojo; miejsce, gdzie znajdują się bóstwa
karate – droga pustej ręki; metoda walki, w której broń stanowi całe ciało z naciskiem na użycie rąk i nóg; jedną z czołowych postaci karate jest Gichin Funakoshi (1869-1957), twórca karate tradycyjnego
kata – forma; ćwiczenie formalne, składające się z serii wcześniej ustalonych ruchów
kata – ramię
katana – miecz japoński
kata-dori – atak polegający na uchwyceniu za rękaw kimona (w okolicach ramienia, barku)
katate – jedna ręka
katate-dori – atak polegający na uchwyceniu przedramienia przeciwnika
katame-waza – techniki unieruchomień
katsu – technika przywracania przytomności po urazach
keiko – trening
keikogi – strój treningowy używany w sztukach walki
kempo – sztuka walki znana jako boks chiński
ken – miecz
kendo – droga miecza; współczesna japońska forma walki bambusowym mieczem (shinai)
ki – energia duchowa
kiai – nastrój, usposobienie, charakter (w sztukach walki oznacza to zwykle przenikliwy okrzyk)
kihon – podstawowy, bazowy (źródło ki)
kihon – waza – techniki wykonywane w sposób podstawowy, bazowy
kiri – ostrze
kohai – młodszy kolega (urodzony później)
koho – do tyłu
kocho-kaiten-ukemi – przetoczenie do tyłu (ushiro ukemi)
kokoro – duch, serce
kokyu – oddech, siła oddechu
kokyu dosa – ćwiczenia oddechu
kokyu-ho – ćwiczenie oddechu; ćwiczenie wykonywane w pozycji stojącej lub siedzącej, polegające na dojściu do centrum partnera, poznawaniu pracy jego ciała, przy jednoczesnej pracy nad własnym oddechem
kokyu – nage – rzut oddechem
konnichiwa dzień dobry
koshi – biodro
koshi-nage – rzut przez biodro
kote – nadgarstek
kote-gaeshi – rzut wykonywany przez wykręcenie nadgarstka
kubi – szyja
kubishime – atak polegający na duszeniu przeciwnika
kumi-jo – forma ćwiczeń, w której obaj partnerzy posiadają jo
kumi-tachi – forma ćwiczeń, w której obaj partnerzy posiadają bokken
kumite – walka
kuzushi – wychylenia ciała
kyu – dziewięć
kyu – stopień uczniowski
kyudo – łucznictwo japońskie
kaiten – okrągły
kaiten-nage – rzut obrotowy
kakari-geiko – forma treningu, kiedy tori jest atakowany przez kilku uke, nadchodzących kolejno z jednego kierunku
kamae – postawa
kamiza – miejsce honorowe, z którego się naucza (zasiada tu nauczyciel na początku i na końcu treningu); ściana wschodnia dojo; miejsce, gdzie znajdują się bóstwa
karate – droga pustej ręki; metoda walki, w której broń stanowi całe ciało z naciskiem na użycie rąk i nóg; jedną z czołowych postaci karate jest Gichin Funakoshi (1869-1957), twórca karate tradycyjnego
kata – forma; ćwiczenie formalne, składające się z serii wcześniej ustalonych ruchów
kata – ramię
katana – miecz japoński
kata-dori – atak polegający na uchwyceniu za rękaw kimona (w okolicach ramienia, barku)
katate – jedna ręka
katate-dori – atak polegający na uchwyceniu przedramienia przeciwnika
katame-waza – techniki unieruchomień
katsu – technika przywracania przytomności po urazach
keiko – trening
keikogi – strój treningowy używany w sztukach walki
kempo – sztuka walki znana jako boks chiński
ken – miecz
kendo – droga miecza; współczesna japońska forma walki bambusowym mieczem (shinai)
ki – energia duchowa
kiai – nastrój, usposobienie, charakter (w sztukach walki oznacza to zwykle przenikliwy okrzyk)
kihon – podstawowy, bazowy (źródło ki)
kihon – waza – techniki wykonywane w sposób podstawowy, bazowy
kiri – ostrze
kohai – młodszy kolega (urodzony później)
koho – do tyłu
kocho-kaiten-ukemi – przetoczenie do tyłu (ushiro ukemi)
kokoro – duch, serce
kokyu – oddech, siła oddechu
kokyu dosa – ćwiczenia oddechu
kokyu-ho – ćwiczenie oddechu; ćwiczenie wykonywane w pozycji stojącej lub siedzącej, polegające na dojściu do centrum partnera, poznawaniu pracy jego ciała, przy jednoczesnej pracy nad własnym oddechem
kokyu – nage – rzut oddechem
konnichiwa dzień dobry
koshi – biodro
koshi-nage – rzut przez biodro
kote – nadgarstek
kote-gaeshi – rzut wykonywany przez wykręcenie nadgarstka
kubi – szyja
kubishime – atak polegający na duszeniu przeciwnika
kumi-jo – forma ćwiczeń, w której obaj partnerzy posiadają jo
kumi-tachi – forma ćwiczeń, w której obaj partnerzy posiadają bokken
kumite – walka
kuzushi – wychylenia ciała
kyu – dziewięć
kyu – stopień uczniowski
kyudo – łucznictwo japońskie
ma-ai – dystans
mae – przód
mae-geri – atak polegający na kopnięciu prostym w przód
mae-ukemi – pad, przetoczenie się do przodu
marui – ruch sferyczny
mate – czekać, poczekać
mawashi-geri – kopnięcie po łuku
meguri – ruch okrężny (głównie nadgarstków, centrum)
men – głowa
men-uchi – cięcie proste z góry w głowę
migi – prawy, prawostronny
migi-kamae – postawa, w której prawa noga wysunięta jest do przodu
misogi – obrzęd oczyszczenia
mokuso – medytować
morote-tori – atak polegający na uchwyceniu oburącz przedramienia partnera
mudansha – uczeń posiadający stopień uczniowski(kyu)
mune – pierś, tors, korpus
mune-dori – uchwyt za przód kimona
musashugio – uczenie się i doskonalenie w różnych szkołach pod kierunkiem różnych trenerów
mae – przód
mae-geri – atak polegający na kopnięciu prostym w przód
mae-ukemi – pad, przetoczenie się do przodu
marui – ruch sferyczny
mate – czekać, poczekać
mawashi-geri – kopnięcie po łuku
meguri – ruch okrężny (głównie nadgarstków, centrum)
men – głowa
men-uchi – cięcie proste z góry w głowę
migi – prawy, prawostronny
migi-kamae – postawa, w której prawa noga wysunięta jest do przodu
misogi – obrzęd oczyszczenia
mokuso – medytować
morote-tori – atak polegający na uchwyceniu oburącz przedramienia partnera
mudansha – uczeń posiadający stopień uczniowski(kyu)
mune – pierś, tors, korpus
mune-dori – uchwyt za przód kimona
musashugio – uczenie się i doskonalenie w różnych szkołach pod kierunkiem różnych trenerów
nage – rzut, osoba wykonująca rzut lub inną technikę (tori)
nage-waza – techniki rzutów
ne-waza – techniki w parterze
ni – dwa
nikyo – druga forma podstawowych technik unieruchomień
no – tradycyjny teatr japoński
nage-waza – techniki rzutów
ne-waza – techniki w parterze
ni – dwa
nikyo – druga forma podstawowych technik unieruchomień
no – tradycyjny teatr japoński
o – wielki
O’Sensei– Wielki Nauczyciel; tytuł twórcy aikido Morihei Ueshiba
obi– pas
omote– ruch do wewnątrz
omote-waza – nazwa wersji technik wykorzystujących wejście przed centrum przeciwnika
omoto-kyo- nauka wielkiej podstawy; sekta shintoistyczna założona w Japonii przez Nao Deguchi i Onisaburo Deguchi
onegae-shimasu– proszę mnie nauczyć; formuła wypowiadana na początku treningu, a także w trakcie przed rozpoczęciem ćwiczenia
osae– naciskać, dźwignia
otagai-ni-rei – wzajemny ukłon między partnerami
O’Sensei– Wielki Nauczyciel; tytuł twórcy aikido Morihei Ueshiba
obi– pas
omote– ruch do wewnątrz
omote-waza – nazwa wersji technik wykorzystujących wejście przed centrum przeciwnika
omoto-kyo- nauka wielkiej podstawy; sekta shintoistyczna założona w Japonii przez Nao Deguchi i Onisaburo Deguchi
onegae-shimasu– proszę mnie nauczyć; formuła wypowiadana na początku treningu, a także w trakcie przed rozpoczęciem ćwiczenia
osae– naciskać, dźwignia
otagai-ni-rei – wzajemny ukłon między partnerami
randori– wolna walka
rei– ukłon
ritsu-rei– ukłon w pozycji stojącej
roku– sześć
ryo-kata-dori– atak polegający na uchwyceniu dwoma rękami za bluzę przeciwnika
ryote– dwie ręce
ryote-dori– atak polegający na uchwyceniu dwoma rękami za dwie ręce przeciwnika
ryu– szkoła
rei– ukłon
ritsu-rei– ukłon w pozycji stojącej
roku– sześć
ryo-kata-dori– atak polegający na uchwyceniu dwoma rękami za bluzę przeciwnika
ryote– dwie ręce
ryote-dori– atak polegający na uchwyceniu dwoma rękami za dwie ręce przeciwnika
ryu– szkoła
san– trzy
sankyo– trzecia forma podstawowych technik unieruchomień
sayonara– do widzenia
seika-tanden– środek ciężkości ciała zlokalizowany w brzuchu, poniżej pępka
seiza– siad na kolanach
seiza-shite– czyńcie seiza
sempai– uczeń starszy stopniem
sensei– nauczyciel
shi– cztery
shi-chi– siedem
shidoin– instruktor (tytuł formalny)
shihan– mistrz (tytuł formalny)
shiho– cztery kierunki
shiho-nage– rzut w czterech kierunkach
shikko– sposób przemieszczania się w pozycji klęcznej
shimoza– miejsce na tatami, gdzie siadają ćwiczący
shite– ten, który czyni (suru: czynić); partner, który stosuje daną technikę
shodan– pierwszy dan
shomen– do przodu
shomen-uchi– cięcie proste z góry na głowę przeciwnika
sode– rękaw
sore-made – stop
soto– zewnętrzna strona, na zewnątrz
soto-kaiten– ruch na zewnątrz
suburi– indywidualne techniki ćwiczeń z użyciem bokken i jo
suwari-waza- techniki wykonywane w pozycji siedzącej lub klęczącej
sankyo– trzecia forma podstawowych technik unieruchomień
sayonara– do widzenia
seika-tanden– środek ciężkości ciała zlokalizowany w brzuchu, poniżej pępka
seiza– siad na kolanach
seiza-shite– czyńcie seiza
sempai– uczeń starszy stopniem
sensei– nauczyciel
shi– cztery
shi-chi– siedem
shidoin– instruktor (tytuł formalny)
shihan– mistrz (tytuł formalny)
shiho– cztery kierunki
shiho-nage– rzut w czterech kierunkach
shikko– sposób przemieszczania się w pozycji klęcznej
shimoza– miejsce na tatami, gdzie siadają ćwiczący
shite– ten, który czyni (suru: czynić); partner, który stosuje daną technikę
shodan– pierwszy dan
shomen– do przodu
shomen-uchi– cięcie proste z góry na głowę przeciwnika
sode– rękaw
sore-made – stop
soto– zewnętrzna strona, na zewnątrz
soto-kaiten– ruch na zewnątrz
suburi– indywidualne techniki ćwiczeń z użyciem bokken i jo
suwari-waza- techniki wykonywane w pozycji siedzącej lub klęczącej
tachi– długi miecz
tachi– stojąc, w pozycji stojącej
tachi-dori– techniki obrony przed napastnikiem uzbrojonym w miecz (technika odbierania miecza)
tachi-waza– techniki wykonywane w pozycji stojącej
tai-jutsu– techniki walki wręcz (bez użycia broni)
tai-sabaki– ćwiczenia zwrotów i obrotów ciała
tanto– drewniana imitacja noża
tanto-dori– techniki obrony przed napastnikiem uzbrojonym w nóż
tatami– mata
te– ręka
tegatana– „ręka miecz”
tekubi– nadgarstek
ten-chi-nage– rzut „niebo-ziemia”
tenkan– obrót, zejście z linii ataku poprzez obrót
tori– partner wykonujący technikę obronną
tsugi-ashi– krok dostawny
tsuki– uderzenie proste
tachi– stojąc, w pozycji stojącej
tachi-dori– techniki obrony przed napastnikiem uzbrojonym w miecz (technika odbierania miecza)
tachi-waza– techniki wykonywane w pozycji stojącej
tai-jutsu– techniki walki wręcz (bez użycia broni)
tai-sabaki– ćwiczenia zwrotów i obrotów ciała
tanto– drewniana imitacja noża
tanto-dori– techniki obrony przed napastnikiem uzbrojonym w nóż
tatami– mata
te– ręka
tegatana– „ręka miecz”
tekubi– nadgarstek
ten-chi-nage– rzut „niebo-ziemia”
tenkan– obrót, zejście z linii ataku poprzez obrót
tori– partner wykonujący technikę obronną
tsugi-ashi– krok dostawny
tsuki– uderzenie proste
uchi-kaiten-nage– rzut obrotowy wykorzystujący ruch do wewnątrz oraz przejście pod ramieniem partnera
uchi-deshi– uczeń mieszkający razem ze swoim nauczycielem
ude– przedramie
ude-kime-nage– rzut przy wykorzystaniu dźwigni na staw łokciowy
uke– partner atakujący, na którym wykonuje się technikę obronną (ten, który znosi technikę)
ukemi– pad, przewrót
ukemi-waza– techniki padów i przewrotów
undo– ćwiczenie
ura– odwrotnie, do tyłu
ushiro-kubishime– atak z tyłu z duszeniem
ushiro-ryote-tori– uchwyt z tyłu obiema rękami za obie ręce
ushiro-ukemi– przetoczenie do tyłu, pad do tyłu
ushiro-waza– techniki obrony przed atakiem z tyłu
uchi-deshi– uczeń mieszkający razem ze swoim nauczycielem
ude– przedramie
ude-kime-nage– rzut przy wykorzystaniu dźwigni na staw łokciowy
uke– partner atakujący, na którym wykonuje się technikę obronną (ten, który znosi technikę)
ukemi– pad, przewrót
ukemi-waza– techniki padów i przewrotów
undo– ćwiczenie
ura– odwrotnie, do tyłu
ushiro-kubishime– atak z tyłu z duszeniem
ushiro-ryote-tori– uchwyt z tyłu obiema rękami za obie ręce
ushiro-ukemi– przetoczenie do tyłu, pad do tyłu
ushiro-waza– techniki obrony przed atakiem z tyłu
waza – techniki
yame – stop!
yoko – bok, w kierunku bocznym
yokomen-uchi – atak okrężny z góry na głowę, skroń lub szyję
yonkyo – czwarta forma podstawowych technik unieruchomień
yudansha – uczeń posiadający stopień mistrzowski (dan)
yoko – bok, w kierunku bocznym
yokomen-uchi – atak okrężny z góry na głowę, skroń lub szyję
yonkyo – czwarta forma podstawowych technik unieruchomień
yudansha – uczeń posiadający stopień mistrzowski (dan)
zanshin – pozostawanie w stanie czujnej gotowości
za-rei – ukłon w pozycji siedzącej
zazen – pozycja medytacyjna; siad klęczny na piętach lub w pozycji lotosu
zenpo – do przodu
zenpo-kaiten-ukemi – przetoczenie do przodu
zori – japońskie klapki
zubon – spodnie od kimona
zuki – uderzenie proste (tsuki)
za-rei – ukłon w pozycji siedzącej
zazen – pozycja medytacyjna; siad klęczny na piętach lub w pozycji lotosu
zenpo – do przodu
zenpo-kaiten-ukemi – przetoczenie do przodu
zori – japońskie klapki
zubon – spodnie od kimona
zuki – uderzenie proste (tsuki)